Ο νομός Τρικάλων έχει έκταση 3.389 τμ, βρίσκεται στο κέντρο της Ελλάδας και είναι ένας από τους 4 νομούς της περιφέρειας Θεσσαλίας. Ο πληθυσμός του βάση της τελευταίας απογραφής του 2001, είναι 139.548 κάτοικοι (Για περισσότερα δημογραφικά στοιχεία πατήστε εδώ). Απαρτίζεται από δύο επαρχίες, αυτή των Τρικάλων με πληθυσμό 110.481 κατοίκους και αυτή της Καλαμπάκας με πληθυσμό 28.465 κατοίκους. Πρωτεύουσα του νομού είναι η πόλη των Τρικάλων, στην οποία σήμερα ζούνε 70.000 κάτοικοι.
Ο νομός συγκεντρώνει το 1,3% του πληθυσμού της χώρας, με φυσική μείωση πληθυσμού 1,9% (κατά τάξη 32ος), ενώ το 1997 κατατάχθηκε 43ος στο δείκτη του κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. με 66,9% επί του μέσου όρου της Ελλάδας.
ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
Το κύριο χαρακτηριστικό της γεωμορφολογίας του νόμου, όπως φαίνεται και στον παραπάνω χάρτη, είναι η ορεινότητα του εδάφους, η έντονη κάλυψη από παραγωγικά δάση και οι μεγάλες εκτάσεις βοσκοτόπων. Το 66% της έκτασης είναι ορεινό, το 14% ημιορεινό και μόνο το 20% πεδινό.
Όσον αφορά στις χρήσεις γης, έχουμε:
- Βοσκότοποι: 42%
- Δάση: 30%
- Γεωργική γη: 20%
- Λοιπές εκτάσεις: 8%
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Σχετικά με τη δομή του παραγωγικού συστήματος του νομού Τρικάλων , πρέπει να σημειώσουμε ότι στηρίζεται κυρίως στον πρωτογενή τομέα (δείτε περισσότερα στοιχεία στη συνέχεια και στο κεφάλαιο της απασχόλησης).
Συγκεκριμένα, στον τομέα της γεωργίας καλλιεργούνται γύρω στα 670.000 στρέμματα (20% της συνολικής έκτασης) με σημαντική παραγωγή σε δυναμικές καλλιέργειες όπως βαμβάκι, καπνός, οπωροκηπευτικά, σιτάρι, καλαμπόκι κλπ.
Τα κύρια κτηνοτροφικά προϊόντα είναι το αιγοπρόβειο και αγελαδινό γάλα (τροφοδοτεί τα 3 μεγάλα εργοστάσια του γάλακτος του νομού και καλύπτει τις ανάγκες σε εσωτερική κατανάλωση, ενώ εξάγει σημαντικές ποσότητες σε τυρί διαφόρων τύπων - κυρίως φέτα, κασέρι και γιαούρτι), το κρέας (γύρω στους 20.000 τόνους) και άλλα ζωοκομία προϊόντα.
Τα δάση από την πλευρά τους (το 30% του νομού καλύπτεται από αυτά), τα οποία είναι κυρίως ελάτης, δρυός και οξιάς, αποτελούν σημαντική πηγή παραγωγής πρώτης ύλης (ετήσια παραγωγή 150.000 τόνοι ξυλείας συνολικά, στρογγυλής και καύσιμης) αλλά και απασχόλησης για τους κατοίκους των ορεινών περιοχών.
Στο σύμπλεγμα του Ασπροποτάμου διαβιεί εκλεκτής ποιότητας πέστροφα. Στην περιοχή λειτουργεί μονάδα παραγωγής γόνου του δασαρχείου Καλαμπάκας, ενώ υπάρχει αρκετός αριθμός ερασιτεχνικών αλιέων που ασχολούνται με την αλιεία της πέστροφας.
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ
Λόγω του αγροτικού χαρακτήρα της περιοχής, οι περισσότερες μονάδες μεταποίησης σχετίζονται με τα προϊόντα του πρωτογενή τομέα (μάλλινα, βαμβακερά, τυροκομικά, αλλαντικά, προϊόντα ξύλου.)
Η λειτουργία σημαντικού αριθμού αλευροβιομηχανιών, τυροκομείων, 2 μεγάλων εργοστασίων ξυλείας του Δασαρχείου Καλαμπάκας και της Ε.Α.Σ. Καλαμπάκας, πολλών μικρών πριστηρίων, δύο μονάδων μίξης ζωοτροφών, πολλών μικρών βιοτεχνιών και η ιδιαίτερα αναπτυγμένη οικοτεχνία, το είδος και το μέγεθος της αγροτικής παραγωγής, όλα αυτά επιβεβαιώνουν τον χαρακτήρα της μεταποίησης.
Η διάθεση της αγροτικής παραγωγής έχει αποδέκτες της Ενώσεις Αγροτ. Συνεταιρισμών και τους ιδιώτες, τόσο της περιοχής όσο και του λοιπού Νομού ενώ σημαντικές είναι και οι εξαγωγές σε βαμβάκι, πεπονοειδή κλπ.
Από τα κτηνοτροφικά προϊόντα το αιγοπρόβειο γάλα διατίθεται στα τυροκομεία της περιοχής και το αγελαδινό σε βιομηχανίες παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων, που λειτουργούν αποδοτικότατα στον νομό, ενώ το μαλλί σε βιοτεχνικά λαναριστήρια της περιοχής, απ’ όπου παίρνουν το νήμα για την κατασκευή μάλλινων υφαντών και λοιπών ειδών οικοτεχνίας.
Πρέπει να σημειωθεί ιδιαίτερα η κατασκευή παραδοσιακών υφαντών και λοιπόν ειδών χειροτεχνίας είτε υπό μορφή οικοτεχνίας, είτε υπό μορφή μικρών βιοτεχνιών οικογενειακής μορφής.
Σημαντικό να αναφερθεί ότι η συμμετοχή του Β’ γενή τομέα στο Ακαθάριστο Περιφερειακό Προϊών είναι της τάξης του 25%, ενώ για το σύνολο της χώρας ξεπερνά το 33%.Στο νομό μας λειτουργούν σήμερα γύρο στις 50 βιομηχανίες, πάνω από 2.200 βιοτεχνίες, και 2.760 επαγγελματικές και εμπορικές επιχειρήσεις.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ
Η σχετικά μικρή κλίμακα βιομηχανικής παραγωγής και ο έντονα δασικός και γεωργοκτηνοτροφικός χαρακτήρας της περιοχής, προσδιορίζουν σαφώς και τον χαρακτήρα της απασχόλησης, που διοχετεύεται στον πρωτογενή κύριο τομέα.
Στον άξονα Καλαμπάκας-Μετεώρων – Πύλης και των γύρω χωριών, λόγω των ποικίλων δραστηριοτήτων, η απασχόληση καλύπτει και τους τρεις τομείς της οικονομίας, με σημαντικό ποσοστό απασχολούμενων- πλήρως και αποκλείστηκα –με τον τουρισμό κυρίως στην Καλαμπάκα και Καστράκι, λόγω Μετεώρων.
Στο κύκλωμα Ασπροποτάμου, λόγο της δασικής κάλυψης της περιοχής, αφορά κυρίως τα δάση, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό, -εξ’ αιτίας του υψηλού παραθεριστικού τουρισμού, συμπληρωματικά δε τη γεωργία.
Στο σύμπλεγμα Χασίων-Αντιχασίων, η δραστηριότητα του ενεργού πληθυσμού επικεντρώνεται στους τομείς της γεωργίας και της κτηνοτροφίας.
Στην υπόλοιπη πεδινή περιοχή οι κάτοικοι της ασχολούνται με την γεωργία (δυναμικές καλλιέργειες, γεωργικές επιχειρήσεις, θερμοκήπια κλπ ).
Στην πόλη τέλος, το μεγαλύτερο μέρος ασχολείται με την παροχή υπηρεσιών (εμπόριο, υπηρεσίες, μικρές και μεσαίες βιοτεχνίες, οικοδομές κλπ), και αρκετά σημαντικό ποσοστό εργαζομένων στις βιομηχανίες της περιοχής, τόσο μέσα και πέριξ της πόλης, όσο και κατά μήκος των οδικών αξόνων Τρικάλων-Καλαμπάκας, Τρικάλων- Λάρισας, Τρικάλων – Καρδίτσας και Τρικάλων – Πύλης.
Πρέπει να τονισθεί ο συμπληρωματικός χαρακτήρας της απασχόλησης των αγροτών των ορεινών περιοχών, των οποίων τα εισοδήματα συμπληρώνονται και από τα διάφορες εποχιακές εργασίες. Πράγματι, αρκετοί αγρότες των περιοχών αυτών μετακινούνται κάθε χρόνο σ’ άλλες περιοχές της χώρας για εποχιακές εργασίες, όπως τρύγος, ελιές, κλπ. Σε αριθμό που η έκθεση του 5ετούς Νομαρχιακού Προγράμματος Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης 88-92 του Νομού Τρικάλων υπολογίζει στους 2.000 με 2.500 περίπου ετησίως.
Όπως αναφέρθηκε και λίγο νωρίτερα, η παραγωγή του νομού στηρίζεται βασικά στον πρωτογενή τομέα, τα τελευταία χρόνια όμως σημειώνεται μικρή άνοδος και των υπολοίπων, με παράλληλη πτώση του πρωτογενούς. Το γράφημα σύνθεση απασχόλησης είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό. Δείτε το εδώ.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Τα βασικά προβλήματα τα οποία επιδρούν αρνητικά στην ανάπτυξη του νομού είναι:
- Η ορεινότητα που αυξάνει κατά πολύ το κόστος των έργων και έχει σαν αποτέλεσμα την έλλειψη ακόμη βασικών έργων υποδομής, σε συνδυασμό με την ύπαρξη πολλών διάσπαρτων κοινοτήτων στον ορεινό όγκο του νομού.
- Προβληματική σύνδεση (οδική, σιδηροδρομική) με τους γειτονικούς νομούς, και κυρίως με τη Δυτική Ελλάδα, καθώς και έλλειψη αεροδρομίου σε επίπεδο Θεσσαλίας.
- Προβληματική σύνδεση μεταξύ των οικισμών κυρίως στο ορεινό μέρος.
- Έλλειψη καθορισμένης βιομηχανικής περιοχής που συνεπάγεται την απροθυμία εγκατάστασης νέων επιχειρήσεων.
- Μικρή σε έκταση γεωργική ιδιοκτησία που έχει σαν αποτέλεσμα μικρό αγροτικό εισόδημα.
Θέμα: τρικαλα 
Κυρ 27 Ιουλ 2008, 13:15
